Het katholiek onderwijs wil geen bruggen bouwen, het wil zijn fort versterken. Jean-Jacques De Gucht fileert het leerplan.
Het leerplan godsdienst wordt na twintig jaar geactualiseerd. Maar de bisschoppen die het plan aanpassen, lijken heimwee te hebben naar lang vervlogen tijden. Wie dacht dat we de verzuiling achter ons hadden gelaten, is eraan voor de moeite. Het plan moet een antwoord bieden op de religieuze ongeletterdheid van de jongeren, maar die geletterdheid slaat alleen op het katholieke christelijke geloof. Met de actualisering van het leerplan had het katholiek onderwijs, de grootste onderwijsverstrekker, duidelijk kunnen maken dat onderwijs verbindend kan werken.
Onderwijs helpt jongeren klaar te stomen tot volwaardige burgers in de samenleving. Het is dé plaats waar jongeren kennis verwerven, maar het is ook de plaats bij uitstek waar je kan verbinden. En dat doe je door te vertrekken vanuit datgene wat we allemaal gemeen hebben, het mens zijn.
Lege huls
Met de dialoogschool leek het katholiek onderwijs het dogmatische denken achter zich te laten en een ontmoeting mogelijk te maken. Al snel werd duidelijk dat die intentie een lege huls was, niets meer dan een façade, een marketingstunt. Het nieuwe leerplan bevestigt mijn vermoeden, het katholiek onderwijs wil geen bruggen bouwen, het wil zijn fort versterken.
De vraag is of onderwijs dat gestoeld is op religie studenten kan voorbereiden op samenleven in onze maatschappij. Het dogmatische denken, dat het resultaat is van een monoloog in het onderwijs, dreigt ertoe te leiden dat jongeren de schoolbanken verlaten met een tunnelvisie. Het hypothekeert ontmoeten en samenleven, het versterkt het gevoel dat onze samenleving een samenraapsel van eilandjes is.
Muren optrekken en vertrekken vanuit een dogmatisch denken, het lijkt tegenwoordig het antwoord op alles. Een kwalijke evolutie die diametraal staat op de nood aan wederzijds respect in onze samenleving. De basis daarvoor ligt in de vorming van kritische burgers met gedeelde waarden. Die waarden en normen vormen samen met wetten en mensenrechten het cement in onze samenleving.
Dat een onderwijskoepel dat naast zich neerlegt en focust op de eigen religieuze geletterdheid, is nefast voor een samenleving. Het vak 'burgerschap' dreigt een maat voor niets te worden wanneer in het lesuur erna weer stevig gebaggerd wordt aan het eigen eilandje. Jongeren die de schoolbanken onvoorbereid verlaten, al dan niet met een dogmatische tunnelvisie, zullen botsen met de hyperdiverse realiteit.
Andere religies
Bisschop Johan Bonny gaf meer toelichting bij het nieuwe leerplan in De Morgen. 'De bedoeling is vanuit de christelijke identiteit het gesprek aan te gaan met andere religies.' Als een initiatiefnemer van onderwijs dat vertrekt vanuit een andere religie, zoals de islam, dat had gezegd, zou Twitter ontploffen. En terecht.
Er moet onderricht zijn over de verschillende levensbeschouwingen, maar we kunnen ons de vraag stellen of het anno 2019 de taak is om in één levensbeschouwing te onderwijzen. Als je levensbeschouwingen kadert in een historisch perspectief en dat koppelt aan de realiteit, verruim je de blik van leerlingen. In één levensbeschouwing onderrichten heeft het tegenovergestelde tot gevolg, een enge blik die vertrekt vanuit het eigen gelijk.
Hoog tijd dat het onderwijs zich kan bezighouden met zijn kerntaken: jongeren scholen en voorbereiden en werken aan een gedeelde waardensokkel, dialoog en een open blik. Alleen op die manier kunnen jongeren aan de slag in onze samenleving.
Bron: De Standaard 15 januari 2019