Tom Lanoye en de VRT
Tom Lanoyes column in Humo 3907 over Sven Gatz en de VRT is een ongefundeerde mening vol tegenstrijdigheden en bewuste misinterpretaties. Het geplande beleid zou de VRT vleugellam maken. De omroep zou in een keurslijf gedwongen worden zonder uitzicht op (digitale) innovatie. Sport en ontspanning zouden gebannen worden. Nieuws zou enkel nog geleverd worden door commerciële spelers. En bovenal, dat alles zou er gekomen zijn onder druk van diezelfde commerciële spelers. Lanoye verdedigt het VRT-bastion door het beleid te bestempelen als louter economisch denkend. Een openbare omroep moet nochtans altijd marktverstorend werken, stelt hij.
Dat de VRT in het verleden vaak marktverstorend heeft gewerkt, klopt. Sinds 1989 is het stereotiepe beeld er één van de VRT aan de ene zijde en de markt aan de andere. Het is binnen dat kader dat we Lanoyes column moeten begrijpen. Alleen is dat beeld achterhaald. De huidige beleidsmakers willen vanuit een nieuw kader vertrekken. Eén waarbij gekeken wordt naar het gehele mediaecosysteem, met de VRT als cruciaal onderdeel. Daarom organiseerde het parlement hoorzittingen waarbij alle belanghebbenden uitgenodigd werden. Niet alleen de commerciële spelers, maar ook stemmen die het belang van een openbare omroep nadrukkelijk verdedigden. En tot slot ook de VRT zelf. In dat nieuwe kader ondersteunt de VRT het mediaecosysteem door meer externe producties te bestellen, en door een billijke verdeling van de rechten. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan. Door in te zetten op innovatie en die maximaal te delen met de andere spelers. En, inderdaad, door niet marktverstorend te werken. Bijvoorbeeld wanneer het gaat over het verwerven van de rechten op grote sportevenementen.
Zo zullen alle Vlaamse mediabedrijven beter in staat zijn om hun maatschappelijke waarde te leveren en bij te dragen aan de kwaliteit van onze samenleving. Een democratische samenleving heeft immers nood aan een divers aanbod. En net als Lanoye ben ook ik geen voorstander van nieuwsgaring uitsluitend door de staat.
Het neemt niet weg dat een sterke democratische samenleving ook nood heeft aan een performante openbare omroep. Dat onderschrijf ik nadrukkelijk. Net daarom hekel ik de karikaturale criticasters. Wij, `de politieke vertegenwoordigers', verlangen van de VRT dat ze een maatschappijversterkende rol opneemt door in de eerste plaats in te zetten op haar kerntaken: informatie, duiding, cultuur en educatie. Met een correcte, objectieve en kwalitatieve berichtgeving en duiding hoort de VRT steeds de standaard te zijn waaraan anderen zich spiegelen.
Uiteraard moet er ook ruimte zijn voor sport en ontspanning. Alleen zo bereikt de VRT een zo breed mogelijk publiek. Maar kijkcijferfetisjisme kan niet langer de drijfveer zijn. En ook in die programma's moet de VRT proberen een meerwaarde te bieden. `Thuis' is een prachtig voorbeeld van hoe de VRT maatschappelijke thema's bespreekbaar weet te maken. Een uur nadat het journaal melding had gemaakt van de legalisering van het homohuwelijk in de Verenigde Staten, vernamen we in 'Thuis' dat Franky niet alleen homoseksueel is, maar zich bovendien als vrouw gevangen voelt in een mannenlichaam.
De kritiek dat de huidige meerderheid en de bevoegde minister Gatz de VRT langzaam willen opblazen, is intellectueel oneerlijk en karikaturaal. Zowel de minister als het parlement vraagt de VRT om markt- én maatschappijversterkend te werk te gaan. Het is de beste garantie op een bloeiend media-ecosysteem.
Jean-Jacques De Gucht, Vlaams volksvertegenwoordiger (Open VLD).
Humo 04 augustus 2015