Geef de levensbeschouwelijke omroepen een toekomst". Het was de titel van de open brief aan minister van media Sven Gatz door diezelfde levensbeschouwelijke omroepen. In hun overlevingsdrang vergissen de omroepen zich echter over de kern van het debat. Niet de toekomst van de levensbeschouwelijke omroepen moet centraal staan, wel hoe onze openbare omroep kan bijdragen tot een verdraagzame multilevensbeschouwelijke samenleving. De sleutel hiertoe is de levensbeschouwelijke dialoog.
Conform het mediadecreet reserveert de openbare omroep Tv- en radiozendtijd voor de zeven erkende levensbeschouwelijke verenigingen. Zo kan je bijvoorbeeld elke dinsdagavond rond de klok van acht uur bij radio 1 terecht voor een programma, ingevuld door de Katholieke Televisie- en Radio-Omroep (KTRO) of elke eerste en derde vrijdag van de maand eveneens rond 20u voor een programma ingevuld door de Moslim Televisie- en Radio-Omroep (MTRO). De achterliggende idee is gegrond. In onze diverse samenleving is het nodig dat alle levensbeschouwelijke stemmen zichzelf kunnen laten horen en gehoord worden. Zo komt de burger, als luisteraar dan wel als kijker, te weten wat er leeft in onze multilevensbeschouwelijke samenleving.
Eilandjes
De vraag rijst echter of deze uitzendingen in hun huidig format beantwoorden aan de noden van onze 21ste eeuwse samenleving. Vandaag leven de verschillende omroepen elk op hun eigen eiland en richten als omroep hun camera en microfoon veelal op datzelfde eiland. Hierdoor lopen we het risico op programma's die een eendimensionale blik werpen op levensbeschouwelijke thema's die gericht zijn naar een publiek dat beperkt is tot de gelijkgestemde levensbeschouwelijke achterban. Alhoewel een interessant thema kan men bijvoorbeeld de evolutie in de opleiding van priesterkandidaten de afgelopen 50 jaar, dat in december zal uitgezonden worden door de KTRO, bezwaarlijk een verbindend thema noemen. En wanneer de Protestantse Omroep op zoek gaat naar de gelovige studenten in Leuven, waarom koppelt men dit dan niet aan een discussie tussen jongeren van verschillende levensbeschouwelijke strekking over het belang van geloof bij zichzelf en hun generatiegenoten?
"De vraag rijst echter of de levenschbeschouwelijke uitzendingen in hun huidig format beantwoorden aan de noden van onze 21ste eeuwse samenleving"
Waar onze hyperdiverse samenleving nood aan heeft is een meerstemmige dialoog die een weerspiegeling is van alle levensbeschouwingen in onze samenleving. Tijdens mogelijke debatten over bijvoorbeeld de positie van de vrouw, het dragen van symbolen in de publieke sfeer, radicalisme, abortus,... moet het de bedoeling zijn dat niet enkel de eigen basis, maar vooral de ander bereikt wordt. Op die manier zorgen we er voor dat men op een kriitische manier durft te kijken naar de ander maar ook naar zichzelf. Zo geven we inzicht in de achtergrond en argumenten die aan een mening vooraf gaan. Zo zetten we potentiele onwetendheid bij zichzelf, de kijker en luisteraar om in bewustheid en hopelijk wederzijds begrip in onze multilevensbeschouwelijke samenleving.
Openbare omroep
Dit meewerken aan een warme samenleving is een fundamenteel onderdeel van het takenpakket van de VRT. Volgens de beheersovereenkomst moet onze openbare omroep inzetten op een inclusief aanbod dat onze diverse samenleving weerspiegelt. Daarom lijkt het zinvol om te bekijken hoe in de schoot van de openbare omroep aan een programma vorm kan gegeven worden dat de levensbeschouwelijke dialoog centraal plaatst. Daarbij hoeft het voortbestaan van de zeven erkende levensbeschouwelijke verenigingen geen noodzakelijk offer te zijn. Integendeel is het aangewezen dat zij zowel bevoorrechte partners als gasten en klankbord zijn. Dit neemt niet weg dat zij zich onvermijdelijk zullen moeten inschrijven in een nieuw platform dat beantwoordt aan de uitdagingen van onze samenleving en de taken van de VRT."Waar onze hyperdiverse samenleving nood aan heeft is een meerstemmige dialoog die een weerspiegeling is van alle levensbeschouwingen in onze samenleving"
Het debat dat de levensbeschouwelijke omroepen vandaag voeren toont dat dit niet vanzelfsprekend zal zijn. Het is ingegeven vanuit een overlevingsdrang; vanuit een angst voor het verlies van bestaande verworvenheden. Het is echter belangrijk dat we voor ogen houden wat het eigenlijke debat moet zijn. Namelijk hoe onze openbare omroep kan bijdragen tot wederzijds begrip in een samenlevening die bulkt van de verscheidenheid aan levensbeschouwelijke meningen. In dat streven heeft de levensbeschouwelijke monoloog zoals hij vandaag gevoerd wordt geen plaats en moeten we integendeel uitgaan van de levensbeschouwelijke dialoog.
Niet de toekomst van de levensbeschouwelijke omroepen is immers van belang maar wel die van onze multilevensbeschouwelijke samenleving.
Niet de toekomst van de levensbeschouwelijke omroepen is immers van belang maar wel die van onze multilevensbeschouwelijke samenleving.
(De Morgen 18/12014)