‘Ieder land krijgt de regering die het verdient.’ Het is een quote van de conservatieve katholiek Joseph le Maistre. De Franse politicoloog was een tegenstander van de democratische idealen van de Franse revolutie en pleitte voor een absolute monarchie gerechtvaardigd door god. In die context moet de quote ook begrepen worden: het is een uiting van het cynisme van de man. Ironisch genoeg is zijn citaat in het verleden net vaak gebruikt geweest door pleitbezorgers van de democratie. En waarom niet? Als liberaal interpreteer ook ik de quote als een roep om meer democratie. De kiezer zou inderdaad de regering moeten krijgen die hij verdient. Dit is het basisprincipe van een democratie; een principe dat vandaag de dag nog niet ten volle gerespecteerd wordt door de verschillende regeringen in ons land.
Momenteel wordt na regeringsonderhandelingen –die liefst geen 541 dagen duren- door de partijvoorzitters in ijltempo beslist wie de ministers voor hun partij zullen zijn. Vooralsnog bepaalt de partijtop van de partijen die in een coalitie stappen met andere woorden zelf de personen die het mandaat van de kiezer moeten vertalen in een beleid. Een voldragen democratie functioneert echter niet op deze manier. Een echte democratie laat de controle over deze beslissing over aan haar democratisch orgaan bij uitstek: haar parlement. Geef daarom de vertegenwoordigers van de bevolking de mogelijkheid om tijdens een hoorzitting te peilen naar de capaciteiten van een kandidaat-minister vooraleer te stemmen over zijn benoeming. Dat is kiezen voor democratische benoemingen in plaats van de achterkamerpolitiek die vandaag bij regeringsvormingen heerst.
Door de kandidaat-ministers aan een democratisch vragenvuur te onderwerpen over de materie waarvoor ze bevoegd zullen zijn, garandeer je bovendien dat de kandidaten de kwaliteiten hebben om hun beleidstaken uit te voeren. Op die manier voorkom je dat een Minister-president moet erkennen dat zijn ploeg met haken en ogen aan elkaar hangt in tegenstelling tot wat vijf jaar lang beweerd is geweest. De kapitein van de huidige regerings’ploeg’ gaf vorige week daarom aan dat ‘Peeters III’ op een andere manier zal samengesteld worden. Maar is dat ook een pleidooi voor een meer democratisch verkozen regering? Dat de kopman van de CD&V nu al voorbarig uitgaat van ‘Peeters III’, alvorens ‘de stem’ van de burger op 25 mei af te wachten, is een veeg teken aan de wand. En inderdaad: de Minister-president wil niet een meer democratisch proces, zo blijkt, hij wil enkel meer controle voor zichzelf over de samenstelling van zijn team.
De enige garantie op een democratisch samengestelde en sterke beleidsploeg is integendeel net wel ‘de stem’ van de burger af te wachten. Om vervolgens de vertegenwoordigers van de bevolking die na 25 mei het parlement bevolken de mogelijkheid te bieden kandidaat-ministers te ondervragen. Om hen via een stemming te laten beslissen of de kandidaat capabel is. Dat is een democratisch verkozen regering. Enkel dan krijgt de kiezer de regering die hij verdient. Dàt is mijn interpretatie van de quote ‘ieder land krijgt de regering die het verdient.’